تاریخ بشر تصادفی است یعنی ما نمی توانیم بگوییم بیست و پنج سال آینده جهان چگونه خواهد بود . دریغ که دانش کامل به آینده ناممکن است . یکی از راه های چیرگی براین مشکل ، گسترش تخیل و پیشی گرفتن از تجارب خویش است . می توانیم با ساختن نمونه های گوناگون آینده های احتمالی (مثلا نوشتن سناریوهای جهانی )تخیل را فراگیر سازیم و از آینده پیشی بگیریم . سناریوهای جهانی که در پی می آیند نقش دو جانبه تحولات فناوری و اقتصادی همراه با محیط اجتماعی سیاسی و نظامی را تبیین می کنند ، که عبارتند از : 1- صلح دمکراتیک 2- ملی گرایی و حمایت از تولیدات داخلی 3- جهانی شدن پیروزمندانه 4- تقسیم و درگیری . دو سناریوی اول تکامل بخش هستند یکی از آن ها به جنبه (( خوش بینانه )) ی زندگی گرایش دارد و دومی (( بدبینانه )) است دوسناریوی پایانی ، انقلابی هستند که با عناوین مثبت و منفی از یکدیگر متمایز می شوند و تا اندازه ای چشمگیر، سناریوی سوم امتداد سناریوی نخست می باشد و سناریوی چهارم همسوی سناریوی دوم است این نظریه نیز مطرح است که ربع نخست قرن بیستم آمیخته ای از چهار سناریوی یاد شده باشد .
صلح دمکراتیک : جهان آینده ، درصورتی صلح دمکراتیک را شاهد خواهد بود که سه شرط اساسی زیر را دارا باشد :
1- معیارهای مردم سالارانه چیره شوند و این معیارها ، برای همکاری های اقتصادی و آسایش همگانی باشد .
2- تضادهای تند عقیدتی وجود نداشته باشد و در عین واقعی بودن تفاوت های فرهنگی ، کشور ها به یکدیگر نزدیک شوند نه اینکه شکاف میان آنها بیشتر شود .
3- سطح پیشرفته ای از همکاری سیاسی دولت ها ، به دست آید و حفظ شود .جنگ میان دولت های بزرگ ، غیر متحمل و نبرد میان بیشتر کشورهای دمکراتیک ، غیر متحمل تر نیز باشد .
در این سناریو ، اصل حاکمیت ملی با مسائل تازه آزمایش می شود و تا اندازه ای تحت الشعاع پیدایش ترتیبات بین المللی نوین قرار می گیرد ، ولی پایدار می ماند . تنش های اقتصادی نیز همچنان در کشور های در حال توسعه بروز خواهد کرد . انقلاب اطلاعات ادامه می یابد و با ژرفتر شدن آن جهانی از شبکه های به هم پیوسته موجود در ساختار بزرگ شبکه جهانی اطلاع رسانی آفریده می شود . در نبود تنش های امنیتی مهم ، عملکرد نیروهای نظامی بیش از آنکه ناگزیر باشد، اطمینان بخش و بازدارنده خواهد بود . جهانی که به تصویر کشیده شد ، تکامل مثبت جهان امروز است . در چنین دنیایی ایالات متحده همچنان به پشتیبانی از مردم سالاری و بازار آزاد ادامه خواهد داد و از نظر نظامی ، نیرومند خواهد بود ، اما روند نیروهای خود را با جهانی که به صلح گرایش بیشتری دارد ، سازگار خواهد ساخت اقداماتی که ، آمریکا در محدود ساختن خود انجام خواهد داد ، به جلوگیری از پیدایش رقیبان سرسخت یا گروه بندی های منطقه ای که با آمریکا به چالش و نبرد برخیزند ، کمک خواهد کرد .
ملی گرایی و حمایت از تولیدات داخلی : ویژگی چنین جهانی ، مخالفت با یکپارچگی اقتصاد جهانی و ایجاد گریز ناپذیر بلوک های منطقه ای قدرت و اوج گیری ملی گرایی است . در این سناریو ، اقتصاد جهانی رشد خواهدکرد اما سطح زندگی بیشتر کشورهای در حال توسعه کاهش خواهد یافت . آمریکای لاتین و آسیا و آفریقا ، به ویژه از آن روی که به بازار صادرات و منابع خارجی وابسته اند ، بیشتر در معرض ناآرامی های اجتماعی قرار خواهند گرفت . اتحادیه های فرا منطقه ای – احتمالا" یک پیمان سیاسی و اقتصادی نفتا با اروپا یا گروه بندی منطقه ای آمریکای لاتین تشکیل خواهند شد . در این جهان جابه جایی های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی گسترده ای انجام می گیرد در این گیر و دار ، توانمندی های نظامی و اتحادیه های نظامی اهمیت بیشتری می یابند . جهان این سناریو ، تکامل منفی دنیای امروز خواهد بود . در آغاز ، هیچ کشوری از نظر اقتصادی و نظامی با ایالات متحده برابری نخواهد کرد ، اما ظرف پانزده سال ، تعدادی رقیب اقتصادی منطقه ای پیدا خواهند شد و یک رقیب بزرگ یا ائتلاف متخاصم مجهز به ابزار نظامی شایان توجه ، آمریکا را به چالش فرا می خواند . آمریکا برای مواقع اضطراری یک نیروی نظامی بزرگ - شامل نیرو های واکنش سریع در سطحی بسیار گسترده و فراگیر و دارای جنگ افزار های کاملا پیش رفته – که توانایی پاسخ دادن به تنش های نا گهانی ( از جمله منازعات آینده میان کشورها ) را داشته باشند ، حفظ خواهد نمود .
جهانی شدن پیروزمندانه : در دنیایی که یک پارچه شده باشد ، اقتصاد جهانی با آهنگ بی سابقه ای رشد خواهد کرد . فناوری مدرن در سراسر جهان گسترش می یابد و اقتصاد همه کشور ها ( بجز تعدادی انگشت شمار ) شبکه ی بازار جهانی را تشکیل می دهند . از نظر اقتصادی ، پیش بینی می شود که رشد اقتصادی کشورهای توسعه یافته ، سالانه دو درصد یا بیشتر باشد ، اما کشورهای درحال توسعه رشد سالانه ای برابر پنج تا شش درصد خواهند داشت . یکپارچگی اقتصاد جهانی و گسترش فناوری و توانایی دولت ها در نفوذ داشتن بر رویدادها ، دنیا را دچار تغییرات اساسی می سازد . در این سناریو ، همچنین آمریکا ، شریک فعال دولت های جهان در پیشبرد همکاری از طریق نهادهای بین المللی است . ازلحاظ نظامی ، ایالات متحده عمدتا" بر اقدامات پدافندی به منظور پاسخگویی به معدود تهدیدات برجای مانده ، توجه می کند . از آنجا که آمریکایی ها از طریق ساز و کارهای بین المللی مبتنی بر همکاری اعمال نفوذ می کنند، رنجش از فرهنگ غرب و آمریکا فرو کش خواهد کرد .
تقسیم و درگیری : دنیایی که آن را با صفت تقسیم و درگیری مشخص می کنیم ، به شیوه های گوناگون ممکن است ایجاد شود . یکی از این راه ها ، پخش و گسترش کنترل نشده فناوری است ، به گونه ای که محدودیت های حقوقی و اخلاقی جوامع نادیده گرفته می شوند . راه دیگر ، اهمیت یافتن کشمکش ها در روند جهانی شدن است ، تا آنجا که رکود اقتصادی جهانی را باعث شده و در نتیجه ، به هرج و مرج گیتی ، منجر شود . سومین علت ، می تواند بحران زیست محیطی جهانی باشد . این سه منبع زاینده تقسیم و ضرب و جرح ممکن است همزمان شوند و یکدیگر را تقویت کنند . در چنین دنیایی ، به هر علت ممکن ، رشد اقتصادی جهان به حداقل ممکن خواهد رسید . همزیستی انگشت شمار کشور های توسعه یافته نسبتا" بی نیاز ( و عمدتا" غربی ) و وجود گروه بزرگی از کشور های درگیر و اغلب بسیار فقیر ، ویژگی این جهان است .بسیار ی از کشور ها بر سر مسائل قومی و فرهنگی و مذهبی دچار شکاف و تفرقه می شوند . نظامی گری خصوصی و غیر کشوری گسترش می یابد و نقش سازمان ملل و دیگر سازمان های امنیتی گروهی کم رنگ خواهد شد . در این گیر و دار ، حملات مرگبار گروه های ترویستی با سلا ح های انهدام گسترده به شهر های ایلات متحده ، باعث جهت گیری تند درسیاست آمریکا می گردد . کره خاکی که دستخوش تقسیم و حملات است ، با محروم شدن از حسن نیت و درگیری فعالانه ایالات متحده در رهبری گیتی ، به دور تازه ای از تهی دستی و خشونت و وحشت فرو می غلتند .
آینده تکه تکه : صلح دمکراتیک ، دنیایی است که می تواند درباره کشور هایی که امروزه مردم سالاری در آنها ریشه هایی قوی دارد و سیاست های اقتصادی آنها براصول بازار استوار است صدق کند . برای کشور های دمکراتیک و دارای اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد ، آینده ای بدبینانه تر نیز متصور است . برای دیگران ، این آینده با احتمال وقوع بیشتری همراه است . جوامع و حکومت ها خود را بر سر دو راهی فرصت های تازه و عادات کهن خواهند یافت .به ویژه آنچه در ربع قرن آینده برسر کشورهای مهمی مانند روسیه ، چین ، هندوستان ، اندونزی ، فیلیپین ، ویتنام ، کره شمالی ، مالزی ، تایلند ، مصر ، ایران ، ترکیه ، پاکستان ، مکزیک ، برزیل ، آفریقای جنوبی و نیجیریه خواهد آمد ، بسیارمهم است . این کشورها ، خود را در مناطقی که ویژگی آنها ملی گرایی و حمایت از تولیدات داخلی است یا حتی مشخصات سناریوی (( دنیای تقسیم و درگیری )) را دارند ، خواهند دید . احتمال بروز جنگ بزرگ میان کشورها در این محدوه ، بسیا ر است ، به طورفشرده باید گفت هر چهار سناریو ، البته نه به گونه ای کامل ، اجرا خواهند شد ، و در مجموع ، جهان در بیست و پنج سال آینده ، منهای مسائل اقتصادی ، از لحاظ عملکرد در مسائل مهم و فراگیر ، منطقه بندی شده ، خواهد بود .